Buurten in de wereld

Mayfair, Londen, Engeland

16 juli 2024

Matexi leert door te kijken. In de bestendige zoektocht naar goede oplossingen voor buurtontwikkeling laat Matexi zich inspireren door historische en hedendaagse buurten en stadsontwikkelingsprojecten die bewezen hebben dat ze goed functioneren.

Wat hebben Oxford Street, Regent Street, Piccadilly en Park Lane gemeen? Het zijn niet alleen toeristische trekpleisters in Londen die erg goed scoren in de Britse versie van het bordspel Monopoly, ze omzomen ook de meest exclusieve buurt van het Verenigd Koninkrijk: Mayfair. Het succesrecept van dit historische stadsdeel in de City of Westminster werd beetje bij beetje verfijnd vanaf het midden van de zeventiende eeuw en is doorheen de jaren uitgegroeid tot een wereldberoemde publiekslieveling, met statige gebouwen, extravagante straten en een bruisende functiemix als cruciale ingrediënten. Matexi bezocht deze bijzondere buurt tijdens een studiereis in Londen om haar sterke stedenbouwkundige en sociale punten in de praktijk te bestuderen.

Dat Mayfair al meer dan driehonderd jaar een magneet is voor invloedrijke personen en vermogende toeristen, is in belangrijke mate te danken aan de efficiënte stedenbouwkundige lay-out van de buurt. Het originele stratenpatroon, dat in de eerste helft van de achttiende eeuw werd uitgetekend door landmeter Thomas Barlow (in opdracht van de Grosvenor-familie), is grotendeels intact gebleven. Hij opteerde voor lange, rechte assen, met Grosvenor Square als middelpunt. Dit maakte dat deze doorwaadbare buurt op mensenschaal zich doorheen de jaren optimaal kon ontwikkelen. Zo ontstonden er naast rustige residentiële zones ook ‘subkernen’ met een concentratie van verschillende functies en voorzieningen, zoals Park Lane, West Mayfair, Central Mayfair, East Mayfair en Shepherd Market.

Ook de algemene beeldkwaliteit, de monumentale architectuur en de hoge erfgoedwaarde zijn belangrijke succesfactoren. Mayfair staat vol statige georgiaanse herenhuizen, die zich kenmerken door een strakke symmetrie in de positionering van de ramen en de deuren. Naast wit en oker wordt het straatbeeld vooral gekleurd door de rode bakstenen die in de gevels van deze herenhuizen zijn verwerkt, wat resulteert in een bijzondere architectonische harmonie. In combinatie met de weelderige tuinen, publieke grasvelden en elegante pleinen, die een overvloed aan zitgelegenheid bieden, maakt dit dat het er heerlijk wonen, werken en winkelen is. Dat heel wat andere Londense topbestemmingen in de onmiddellijke nabijheid liggen – bekende groene longen zoals Hyde Park, Green Park en St James’s Park, Buckingham Palace, Westminster Abbey, de Big Ben en het British Museum – draagt eveneens bij tot de populariteit van Mayfair.

PLACE TO BE

‘Beleving’ is altijd al het kernwoord geweest in deze buurt, die reeds in de zeventiende eeuw tot bloei kwam. Het is dan ook geen toeval dat ze haar naam ontleent aan een jaarlijkse traditie die er vanaf 1686 plaatsvond: de May Fair, een vijftiendaagse kermis waar de inwoners van Londen zich collectief konden ontspannen en die erg geliefd was bij de lagere klasse. In 1764 werd het evenement echter afgeschaft in opdracht van George I, die de May Fair beschouwde als een publiek schandaal. Ironisch genoeg was dit een van de voornaamste redenen voor de verdere opwaardering van de buurt, die een gegeerde uitvalsbasis werd voor de upper class.

Tweeënhalve eeuw later is Mayfair nog steeds ‘the place to be’, zowel voor Londenaars als toeristen. Heerlijk flaneren door de authentieke straten, lekker verpozen in een van de vele ‘communal gardens’, de koninklijke sfeer opsnuiven in St James’s Palace, je vergapen aan de etalages van vermaarde modemerken in Bond Street, van de afternoon tea genieten in een stijlvolle bar of karakteristieke pub, heerlijk dineren in een van de vele (sterren) restaurants …: het lijstje bucketlistactiviteiten en -bezienswaardigheden is er eindeloos. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat de toeristische aantrekkingskracht van de buurt erg groot is en dat er tal van kwalitatieve hotels gevestigd zijn.

VAN RESIDENTIEEL NAAR COMMERCIEEL

Hoewel Mayfair deze dagen dus ook veel ‘buitenstaanders’ lokt, was ze in de eerste plaats ontworpen als woonbuurt, op initiatief van de familie Grosvenor (sinds 1874 de Dukes of Westminster). In de twintigste eeuw onderging ze echter een gedaanteverwisseling, waarbij het residentiële karakter sterk afnam. Na de Eerste Wereldoorlog raakte de Britse bovenklasse in verval en werden veel huizen omgetoverd tot buitenlandse ambassades. Na de Tweede Wereldoorlog en de bijbehorende ‘Blitz’, die dood en verderf zaaiden in de Londense binnenstad, kreeg de buurt een sterke commerciële impuls en vestigden heel wat bedrijven er hun hoofdkantoren. Sinds de jaren negentig kwamen er opnieuw meer woningen op de markt, al zijn en blijven de huurprijzen er torenhoog. Mayfair is dan ook een van de duurste plekken in Londen – en bij uitbreiding in de hele wereld.

Dit laatste blijkt ook uit de cijfers. Mayfair telt slechts een 5100-tal permanente inwoners, afkomstig uit meer dan 42 landen – goed voor een bevolkingsdichtheid van 39,3 inwoners per hectare. Meer dan 80% van de woonoppervlakte wordt ingenomen door appartementen en meer dan de helft van de huishoudens die gevestigd zijn in de 4348 wooneenheden bestaat uit slechts één persoon. 26% van alle eigendommen zijn privaat bezit, terwijl 46% privaat gehuurd wordt. Het mag duidelijk zijn: Mayfair is en blijft een gegeerd stukje stad om te koesteren. Een rechtstreeks gevolg van doordachte buurtontwikkeling en een ideale combinatie van stedenbouwkundige succesfactoren, die unieke sociale en commerciële mogelijkheden creëerden.

Share: