Van verlaten textielfabriek naar nieuwe woonbuurt
25 oktober 2024
In Deerlijk werken we aan de duurzame buurtontwikkeling De Weverie.
Door een groeiende demografie, gezinsverdunning en de vergrijzing is er elk jaar een behoefte aan minstens 32.000 bijkomende woningen. Tegelijk zijn de bestaande woningen in België bijzonder oud, energieverslindend, ongezond en milieubelastend. Toch kiest de meerderheid van de Belgen voor de aankoop van een te renoveren woning; ze denken dat nieuwbouw te duur is, onder meer door de hoge btw van 21%. Een gelijkschakeling van het btw-tarief tussen renovatie en nieuwbouw kan die mentaliteit wijzigen.
Belgische woningen behoren tot de oudste van Europa: de gemiddelde leeftijd is 64 jaar, 37% dateert van voor de Tweede Wereldoorlog, 23% zelfs van voor de Eerste Wereldoorlog. De huidige nieuwbouwproductie bedraagt nauwelijks 1 % van het bestaande woningaanbod. Jammer, want elke nieuwe woning draagt bij tot een gezondere woningmarkt.
Oude woningen kampen met problemen op het vlak van isolatie, elektriciteit, condens, vocht en schimmels en ze zijn risicovol voor CO-vergiftiging. Volgens een studie kampt een derde van de verouderde woningen zelfs met structurele problemen en is aan vervanging toe. Om een idee te geven: Belgische woningen verbruiken 40 % meer energie dan Nederlandse. Met torenhoge energiekosten tot gevolg én met een hoge CO2-uitstoot.
De ‘gerenoveerde’ woningen kunnen bovendien niet concurreren met nieuwbouw die zeer energiezuinig is. De renovatiemarkt blijft dus meer CO2 uitstoten, met een hoge energiefactuur als gevolg. Toch is een kwalitatief woningbestand een must als we de klimaatdoelstellingen willen behalen.
Nieuwbouw neemt niet noodzakelijk meer open ruimte in. We moeten vooral gaan verdichten in steden en gemeenten, rond knooppunten met openbaar vervoer en dagelijkse voorzieningen. Ook afbraak met heropbouw creëert heel wat mogelijkheden. Er zijn tal van binnenstedelijke reconversieprojecten waar ontwikkelaars bijkomende woongelegenheid kunnen scheppen. Nieuwbouw betekent dus niet automatisch dat er open ruimte verdwijnt.
De overheid heeft allerlei subsidies en premies in het leven geroepen om renovatie te stimuleren en het bestaande woningaanbod energiezuiniger te maken. Maar nog steeds heeft 55 % van de woningen geen muurisolatie, zijn bij 49 % de leidingen niet geïsoleerd, is er bij 22 % geen isolerend glas aanwezig en is bij de grote meerderheid van de woningen de vloer niet geïsoleerd. Ondanks jarenlang subsidiëren verbeteren deze cijfers amper. Wat bewijst dat de premies hun doel voorbijgeschoten zijn.
Dringt zich de vraag op: waarom blijft de overheid enkel renovatie stimuleren? De overheid zou de mentaliteit moeten wijzigen ten voordele van zuinige en toekomstgerichte nieuwbouw. En ze kan dat perfect door de fiscale discriminatie van nieuwbouw en vernieuwbouw, 21 % btw voor nieuwbouw, 6 % btw voor renovatie, op te heffen. Als het btw-tarief van nieuwbouw en renovatie gelijkgeschakeld wordt, zal de bouw direct reageren en zal de vraag naar nieuwbouw per definitie stijgen. Het voordeel is er onmiddellijk in plaats dat het in de tijd gespreid is, want het te lenen bedrag voor een nieuwbouw daalt. Meer nieuwbouw heeft vele voordelen, ook voor de schatkist en de werkgelegenheid.
Nog een argument om te kiezen voor nieuwbouw is de kostprijs. Bij nieuwbouw is de kost vooraf bepaald. Bij renovatie heb je vooraf geen idee van het budget wat je zult moeten besteden, er zijn altijd onverwachte en veel grotere kosten dan begroot. Bovendien moet je voor de hele levensduur de hogere energiekost meerekenen. Op termijn is nieuwbouw dus de juiste keuze.